Hội thảo “Thực trạng và định hướng, giải pháp hoàn thiện pháp luật về giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại theo phương thức hòa giải và trọng tài ở Việt Nam”

Sáng 30/5, Học viện Tư pháp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Thực trạng và định hướng, giải pháp hoàn thiện pháp luật về giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại theo phương thức hòa giải và trọng tài ở Việt Nam” theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến. Hội thảo được chủ trì bởi TS. Trương Thế Côn – Phó Giám đốc Học viện Tư pháp, ngoài ra có sự tham gia của GS.TS. Lê Hồng Hạnh – Phó Chủ tịch Hội đồng VIAC, Tổng Biên tập tạp chí Pháp luật và Phát triển; TS. Phan Hữu Thư – Nguyên Giám đốc Học viện Tư pháp và các đại biểu đến từ các trường đại học, trung tâm trọng tài, trung tâm hoà giải, công ty luật quan tâm đến lĩnh vực giải quyết tranh chấp lựa chọn (ADR).

Luật sư Nguyễn Hưng Quang – Trưởng Văn phòng luật sư NHQuang&Cộng sự, Chủ tịch Trung tâm Hoà giải Thương mại Quốc tế Việt Nam (VICMC) – được mời tham gia trình bày tham luận về thực trạng hoà giải thương mại tại Việt Nam tại Hội thảo. Trong phần trình bày của mình, Luật sư Quang đã nêu lên phương thức giải quyết tranh chấp thương mại bằng hoà giải đang trở thành một xu hướng trên thế giới. Ở Việt Nam phương thức này mặc dù được ghi nhận qua những nghị quyết của Đảng, như Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/06/2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, Nghị quyết 27-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung Ương về xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; hay được quy định trong nhiều luật chuyên ngành, như Bộ luật Hàng hải 2015, Luật Thương mại 2005, Luật Xây dựng 2014, Luật Đất đai 2024 và các hiệp định quốc tế về thương mại tự do thế hệ mới thì phương thức này vẫn gặp nhiều hạn chế, khó khăn. Luật sư Quang cũng phân tích thực trạng vềnhu cầu của thị trường và khả năng đáp ứng của đội ngũ hoà giải viên thương mại chuyên nghiệp chưa đáp ứng được thực tế, nhận biết của doanh nghiệp, luật sư về phương thức này chưa cao, một số quy định pháp luật liên quan đến hoạt động hoà giải thương mại còn chưa được rõ ràng; khung pháp luật về hoà giải hiện nay còn một số các quy định cần phải được hoàn thiện để tạo điều kiện cho hoạt động hoà giải thương mại…

Theo Luật sư Quang, để có thể giải quyết những vướng mắc, bất cập, Nhà nước cần thực hiện những biện pháp sau:

– Phát triển đội ngũ Thẩm phán ở Tòa án các cấp có kiến thức và hiểu biết về kinh doanh thương mại, cơ chế giải quyết tranh chấp thay thế;
– BLTTDS 2015 cần sửa đổi theo hướng Toà án cấp tỉnh là Toà án có thẩm quyền công nhận đơn đề nghị kết quả hoà giải thành;
– Phát triển đội ngũ hoà giải viên thương mại theo hướng chuyên nghiệp thông qua yêu cầu về tham gia đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng bắt buộc;
– Nghiên cứu xây dựng một bộ quy tắc khung về đạo đức và ứng xử của hoà giải viên của các tổ chức HGTM;
– Sửa đổi quy định pháp luật theo hướng thời gian tiến hành giải quyết tranh chấp bằng hoà giải thương mại không tính vào thời hiệu khởi kiện, thời hạn tố tụng;

Và đặc biệt, cần nghiên cứu tổng kết hoạt động hoà giải thương mại theo Nghị định 22/2017/NĐ-CP để có thể xây dựng Luật về hoà giải thương mại cũng như chú ý tới khả năng Việt Nam gia nhập Công ước Singapore về hoà giải.